چگونه برنامه ریزی کنیم ؟

برنامه ریزی یعنی این که برای انجام دادن کارهای خود، یک نقشه و یا طرح تهیه کنیم تا براساس آن، با صرف وقت و انرژی کمتر به هدف های مورد نظرمان دست پیدا کنیم.

کسی که برنامه ریزی ندارد، با بی نظمی، نتیجه زحمات خود را به هدر خواهد. انسان های موفق افراد منظمی هستند و برای زندگی خود برنامه دارند.

برای داشتن برنامه به چه چیزهایی نیاز داریم؟

مهم ترین مسئله در برنامه ریزی ، داشتن هدف است. داشتن هدف باعث می شود تا فعالیت و کارهای ما در جهت خاصی قرار بگیرند و زندگی ما هدفمند گردد، در نتیجه از انجام دادن کارهایی که در راستای هدف ما قرار ندارد، پرهیز خواهیم کرد. یک مثل معروف می گوید: «برای کشتی که هدف ندارد، باد موفق و مخالف معنایی ندارد» [البته این مثل مربوط به زمانی بوده که کشتی ها، بادبانی بوده اند و با نیروی باد به حرکت در می‌آمده‌اند]. اولین ویژگی انسان موفق داشتن هدف است. داشتن هدف به رفتارهای ما جهت می‌دهد و زندگی ما را معنی دار می‌کند؟

خوب! حالا من باید چه کار کنم؟

برای موفق شدن باید در اولین قدم ، هدفتان را در زندگی مشخص کنید. وقتی هدف خود را مشخص کردید آن وقت می دانید که چه کارهایی را باید انجام دهید و چه کارهایی را نباید انجام دهید.

منظور شما از تعیین هدف چیست؟

منظور ما این است که ببینید در زندگی به دنبال چه چیزی هستید، واضح تر بگویم، ببینید می‌خواهید چه کاره شوید؟ اگر بتوانید به این سئوال پاسخ بدهید تا حد زیادی هدفتان را مشخص کرده اید. بعنوان مثال ممکن است که دوست داشته باشید که در آینده «مهندس عمران، روانشناس، پزشک، وکیل، خلبان و یا معلم» بشوید، این علاقه ها می توانند به یک هدف مقدس و مهم شخصی تبدیل شوند. بله، نباید خودتان را دست کم بگیرید. [آخه من که توانایی مهندس و یا پزشک شدن را ندارم] چرا ندارید؟ برای چه خودتان را دست کم می گیرد، مگر مهندس ها و پزشک های فعلی روزی مثل شما، دانش آموز نبوده‌اند؟ مگر آنهایی که به این مشاغل دست پیدا کرده اند یک انسان عادی معمولی نیستند؟ فکر می‌کنید چه کمبودهایی نسبت به آنها دارید؟

یادتان باشد که خودتان را هیچ وقت دست کم نگیرد، چون بزرگترین کارها هم روزی با اولین قدم شروع شده‌اند.

بزرگترین کارها هم روزی با اولین قدم شروع شده اند.

حالا هدف خود را به قسمت های کوچکتری تقسیم کنید

ببینید که برای رسیدن به هدف مورد نظرتان باید از چه مراحلی عبور کنید. بعنوان مثال برای مهندس عمران شدن، اول باید وارد رشته ریاضی بشوید و بعد از گرفتن دیپلم ریاضی، به دوره پیش دانشگاهی بروید و پس از آن بتوانید در کنکور دانشگاه ها قبول شوید و به تحصیل در رشته مهندسی عمران بپردازید.

خوب برای رسیدن به چنین هدفی باید از چند مرحله عبور کنید. به همین دلیل باید هدف مذکور را به اهداف کوچکتری تقسیم کنید.

1- هدف اول: کسب شرایط لازم برای وارد شدن به رشته ریاضی با موفقیت(معدل5/17 به بالا)

2- هدف دوم: اتمام سال دوم ریاضی با موفقیت (معدل 5/17 به بالا)

3- هدف سوم: اتمام سال سوم ریاضی و کسب دیپلم با موفقیت (معدل 17 به بالا)

4- هدف چهارم: اتمام دوره پیش دانشگاهی با موفقیت (معدل 17 به بالا)

5- هدف پنجم: قبول شدن در کنکور ورودی دانشگاه های دولتی در رشته مهندسی عمران(رتبه زیر 3000 کشوری)

6- هدف ششم: اتمام تحصیلات دانشگاهی در رشته مهندسی عمران با موفقیت (با معدل 17 به بالا)

حالا باید هر دانش آموزی با توجه به پایه ای که دارد ، هدف خود را انتخاب کند و برای رسیدن به آن تلاش کند. بعنوان مثال باید دانش آموزان سال اول دبیرستان هدف اول و دانش آموزان سال سوم ریاضی هدف سوم را انتخاب نمایند. [خوب من باید چه هدفی را انتخاب کنم؟] شما باید براساس علایق شخصی که دارید یک شغل خاص را انتخاب کنید و برای رسیدن به آن ، مانند مثال قبل، آن را به بخش های کوچکتری تقسیم کنید.

بعد از تعیین هدف، چه کاری باید انجام دهید؟

تعیین هدف برای موفقیت کافی نیست، یعنی داشتن هدف برای موفقیت لازم است اما کافی نیست. مهم‌تر از خود هدف، انجام اقدامات عملی است. یعنی باید فعالانه در راه رسیدن به هدف گام بردارید و با تلاش و کوشش سعی کنید تا خودتان را به هدف موردنظر نزدیک و نزدیک کنید.

برای رسیدن به هدف موردنظر ، به چه چیزهایی نیاز داریم؟

بی نظمی، نوسان در مطالعه، کم کاری و مطالعه سطحی از مهم ترین آفت های مطالعه به حساب می‌آیند. برای جلوگیری از این موضوع باید برای خودتان برنامه ریزی کنید. یعنی همان چیزی که در ابتدای بحث مطرح کردیم.

گفتیم برنامه ریزی یعنی «تعیین یک نقشه و یا طرح برای رسیدن به یک هدف خاص». چون در قسمت قبل هم در مورد تعیین هدف صحبت کردیم، پس حالا باید به سراغ نحوه برنامه ریزی برویم.

مراحل برنامه ریزی درسی

مرحله اول: تعیین ساعات ثابت برای انجام کارها

جدول برنامه ریزی درسی به روش جامع

تاریخ از: / / 13 تا : / / 13

ابتدا در بالای جدول برنامه تاریخ مربوط به هر هفته را یادداشت کنید.

در اولین مرحله ی برنامه ریزی باید ساعات ثابتی را برای مطالعه در نظر بگیرید. در این مرحله باید مشخص کنید که کارهای مدرسه را در چه محدوده‌ی زمانی می خواهید انجام دهید. زمان مطالعه و انجام تکالیف در روزهای عادی «روزهایی که به مدرسه می رود» و روزهای تعطیل متفاوت است. به همین منظور در جداول، ارایه شده دو جدول مخصوص برای این کار در نظر گرفته شده است. جدول سمت راست برای روزهای عادی و جدول سمت چپ برای روزهای تعطیل. نحوه استفاده از این جداول به این صورت است که ابتدا تاریخ شروع و پایان هفته را در قسمت بالای هر صفحه می نویسید. این کار را با مداد انجام دهید.[چرا؟] بعداً متوجه خواهید شد.

زمان ثابت مطالعه و انجام تکالیف خود را نیز در جداول در نظر گرفته شده یادداشت کنید. سعی کنید زمان مذکور را یک ساعت و نیم و یا یک ساعت در نظر بگیرد و ما بین هر کدام از آن 10 الی 15 دقیقه را برای استراحت در نظر بگیرد.

بعنوان مثال: «19 تا 20:30 15 دقیقه استراحت 20:45 تا 21:45»

زمان های در نظر گرفته شده برای مطالعه در روزهای عادی وقت زمان 1 تا 2 تا 3 تا 4 تا 5 تا 6 تا 7 تا 8 تا

زمان های در نظر گرفته شده برای مطالعه در روزهای جمعه و تعطیل وقت زمان 1 تا 2 تا 3 تا 4 تا 5 تا 6 تا 7 تا مثال 15 تا 16

زمان های استراحت را نباید در داخل جداول بنویسید، فقط کافی است زمان مطالعه و انجام تکالیف را یادداشت کنید.

مرحله دوم: یادداشت کردن میزان مطالعه و انجام تکالیف

در بخش بعدی جداول برنامه ریزی ستون های برای یادداشت نام دروس و زمان اختصاص داده شده به مطالعه و انجام تکالیف در نظر گرفته شده است.

نام درس	شنبه	یکشنبه	دوشنبه	سه شنبه	چهارشنبه	پنجشنبه	جمعه	جمع
ریاضی
زبان انگلیسی
ادبیات فارسی

نام تمام دروسی که قرار است مطالعه کنید را در ستون مربوط به نام درس بنویسید. همانطوری که ملاحظه می کنید در مقابل هر درس، ستون های مربوط به ایام هفته قرار دارد که هر کدام به دو بخش تقسیم شده اند. قسمت بالای هر کدام از این خانه ها برای مطالعه و قسمت پایین برای انجام تکالیف در نظر گرفته شده است.

البته به شیوه ی دیگری هم می توانید از آن استفاده کنید یعنی قسمت بالا را برای مطالعه و انجام تکالیف (هر دو با هم) و قسمت پایین را برای حل تست در نظر بگیرید. این روش بیشتر برای دانش‌آموزان سال سوم و پیش دانشگاهی مناسب تر است.

بعد از اتمام مطالعه و انجام تکالیف هر درس (و یا حل تست) زمان مورد نظر را در خانه های مورد نظر ثبت کنید.

سعی کنید زمان موردنظر را رُند کنید مثلاً 13 دقیقه را 15 دقیقه و 32 دقیقه را 30 دقیقه بنویسید. بهترین شکل نوشتن زمان این است که آن را به صورت: «15 ، 30 ، 45 ، 1ساعت یا 15/1 و یا 30/1» بنویسید.

ریاضی	1			15			30	45/1
	1		30		30/1			30/2

مرحله سوم: ارزیابی هفتگی

بعد از پایان هر هفته «یعنی جمعه ها غروب» باید به ارزیابی و جمع بندی مطالعه و انجام تکالیف خود در طی هفته ای که گذشته است بپردازید. برای این کار ابتدا ساعت ثبت شده را با یکدیگر جمع بزنید و در ستون مربوط به جمع بنویسید، مثل موردی که در بالا آمده است. در مثال مذکور مجموع ساعات مطالعه درس ریاضی 45/1 و انجام تکالیف 30/2 می باشد.

اگر ساعات ثبت شده در ستون جمع را با یکدیگر جمع کنید، مجموع مطالعه و انجام تکالیف هفتگی بدست می‌آید حالا اگر عدد مذکور را بر 7 «ایام هفته» تقسیم کنید، میانگین مطالعه و انجام تکالیف روزانه بدست می آید.

مثال:

30/4	=	30/31	=	مجموع ساعات مطالعه و انجام تکالیف در هفته
		7		7

اگر این کار را به صورت جداگانه برای ردیف های بالا و پایین هر خانه انجام دهید، مجموع و میانگین مطالعه و انجام تکالیف به صورت مجزا بدست می آید که می تواند اطلاعات خوبی را در خصوص مقایسه این دو موضوع در اختیار شما قرار دهد. بعد از این کار، اعداد بدست آمده را در قسمت پایین صفحه یادداشت کنید.

نام دروسی که به اندازه کافی مطالعه نشده‌اند:
تصمیمی که باید برای هفته آینده به آن عمل کنم:
میانگین ساعات مطالعه و انجام تکالیف در هر روز:

مرحله چهارم: تصمیم هایی که برای هفته آینده گرفته‌اید:

به بررسی میزان وقتی که به هر یک از دروس اختصاص داده‌اید بپردازید. نام دروسی که باید بیشتر مطالعه کنید در مقابل ردیف مربوط به آن یادداشت کنید. و به خودتان بگویید که در هفته آینده باید وقت بیشتری به آن ها اختصاص دهید. تصمیم خاصی را که برای هفته آینده خود گرفته‌اید را نیز در محل مربوط به آن یادداشت کنید، تا آن را فراموش نکنید.